Textatot

Jump to: navigation, search
(→Buvidibile jen)
(→Blu semafor)
Line 7,165: Line 7,165:
  
 
Oni ya kisi e embrasi ela gro afte findi in tiriboxa. E kwo om Alisa? Ela tuy utilisi situasion fo lwo inu posh de papa-ney jaketa. E duran ke oni tiri ela aus, ela pai fa-gande bay tinta por ke ela yao-te plei kun papa-ney bolkalam.
 
Oni ya kisi e embrasi ela gro afte findi in tiriboxa. E kwo om Alisa? Ela tuy utilisi situasion fo lwo inu posh de papa-ney jaketa. E duran ke oni tiri ela aus, ela pai fa-gande bay tinta por ke ela yao-te plei kun papa-ney bolkalam.
 +
 +
 +
= Marjen Raterford she maori =
 +
 +
== Hasima ==
 +
 +
- Nu bu gai-te lai ahir," – bosmen shwo a kapitan Koffain. – Gai-te go direktem a Ostralia, a Port-Jekson.
 +
 +
Kun hena bosmen zai kan maoris kel fuli dek. Hir li es ya gro-mucho, gro-mucho brun tatui-ney bey, plecha, fas! Maoris go-go inter mastula kwasi masta – librem, naglem. Sirkum ye tal menga de longe piroga ke bli sahil oni bu vidi akwa. Oni mog fa-gluhe por skwila de swinas ke maoris bringi-te fo vendi.
 +
 +
- Yu jan muy hao ke nu bu mog-te go direktem a Port-Jekson, - kapitan Koffain jawabi fatigi-nem. – Akwa ye-te sol fo dwa dey. Si nu bu wud lai ahir, nu wud morti por pyasa.
 +
 +
Kapitan Koffain turni wek fon bosmen e en-kan sahil.
 +
 +
Es yo yar 1816. Charshi sem yar he pasi afte ke Kuk un-nem visiti-te Nyu Siland. Yedoh Nyu Siland es haishi hampi same – savaje, bukoni-ney.
 +
 +
Baya zai brili sub surya kom shuin, al mah-blinde. Baya es kamari-ney bay roka-ney kolina kun shulin. On kolina-simas, kom kronas, ye staka-baranas. To es "ipu", fortesa de maoris. Baken ramla-ney chyenlok ye muh de kway riva ke mahan mar-safarer Kuk he nami Temsa.
 +
 +
Miden baya zai stan brig "Agnesa". Tra dun in suy parus oni mog vidi pes de skay, pakla ragi aus borda. Duran dwa yar "Agnesa" bu bin in eni portu, duran dwa yar it bu he miti eni ship. Yedoh it glubefai in akwa! Suy duza es sobrefulisi-ney bay perla e tortuga-shel. Sey perla e sey tortuga-shel, kapitan Koffain he pai it fon islajen de Kyete Osean - pur kelke ligika de glas-mala e pur stanum-pyata. Pyata kosti po un pens per para ge, e perla es gro-guy. Kapitan Koffain zai returni a janmalanda kom richa.
 +
 +
- Treba mah sey rauber aus, - bosmen shwo for. – Li zai beichori nu. Oni bu mog ya wahti li oli. Li he tiri yo gro-mucho naga aus planka. Plankas ve defixi tuy ke nu go inu mar. Goni li oli wek, kapitan.
 +
 +
Kapitan Koffain ek-smaili.
 +
 +
- Kan ba, - ta shwo.
 +
 +
Kada maori teni in handa un korda, pa kel-ney fin virti un grave ston. To es dashat-ney arma de maoris – "mer". Bay un darba de mer maori rasrupti kapa de kontrajen. In handa-batala mer es zuy dashat-ney arma. Maori-menga kel fuli dek de "Agnesa" zai virti meres in aira kun koy glume alegritaa. Stokas de ston zai virti al zumbi kwasi mucho gran bumbar.
 +
 +
- Bu fogeti ya, ke nu bu es un-ney blan jen kel visiti sey sahil, - kapitan Kaffain shwo for. – Nuy samlandajen kel bin hir bifoo nu, li shuti-te maoris kom bestias. Maoris hev muy hao memoria. Al nau hir li es amini tristo jen, e nu es sol shi-pet... Non, nau bu val kwereli kun li. Me ve shwofu li tu go wek salam-nem.
 +
 +
- Apena hi li ve go wek, - bosmen grumbli.
 +
 +
- Emaii! – kapitan voki lautem.
 +
 +
Aus maori-menga chu un jen do sirke charshi-pet yar, gao e masbute. Suy muskula muvi sub tatui-ney derma. Suy har es orni-ney bay gran kolori-ney plumas kel ragi a oli taraf kom dense bush. Maoris rasstepi kun respekta, bikos es shefa. Ta stopi bifoo kapitan al smaili gro, yedoh ta kontinu virti suy mer tanto kway ke it sembli tume halka.
 +
 +
- Emaii, dukti ba yur jenta wek fon hir, li impedi me.
 +
 +
Shefa-ney fas es muy hao-muda-ney, yedoh ston de suy mer flai-flai yus bli kapitan-ney nos. Shefa oda bu samaji, oda bu yao samaji.
 +
 +
- Audi ba, Emaii, - kapitan shwo al simuli ke ta bu merki mer kel zai virti furia-nem. – Me es yur amiga hi. Me he doni a yu char stal-kinjal e un vere marjen-kostum. (Fo pyu-ney klaritaa kapitan ek-sheiki swa-ney kinjal sin tiri it aus kinjaldan, tachi mansha de swa-ney klaida). Pruvi ba ke yu es vere amiga, Emaii. Dukti ba yur jenta wek fon ship.
 +
 +
Bat Emaii kontinu gro-smaili e virti mer bli kapitan-ney fas.
 +
 +
- Ta bu samaji, - kapitan sospiri kun denada.
 +
 +
- Ta simuli, - bosmen shwo.
 +
 +
- Ta yao mah nu dai koysa a ta, - kapitan murmuri. – Treba wadi koy kosa a ta... Kwo yu yao, Emaii? – kapitan kwesti islajen.
 +
 +
Kapitan kelke ves extendi suy handas versu shefa, diki-yen pama-holikas, kwasi dai-yen koysa a ta.
 +
 +
Al sey ves Emaii samaji tuy. Al extendi lefte henda, ta tachi bay finga den banduk kel pendi baken kapitan-ney bey.
 +
 +
- Yu yao banduk? – kapitan kwesti. – Hao. Go a sahil kun oli yur gwerjen e weiti. Wen nuy bota snova go fo akwa, it ve bringi banduk a yu.
 +
 +
Bat islajen snova en-bu-samaji.
 +
 +
- Yu yao pai banduk nau hi? – kapitan shwo for, al trai mah vos suoni zuy dule posible.
 +
 +
Emaii niki.
 +
 +
- Hao. Pren ba. Sol go wek kway kun oli yur kanalya.
 +
 +
Kapitan depon banduk fon plecha e handi it a maori. Emaii kalmem onpon it on bey. Ta kontinu smaili e stan bifoo kapitan, ta zwo nul stepa wek. Vanem hi kapitan gro-pregi ta tu go wek. Ta bu samaji for, e sol mer virti in aira.
 +
 +
- Kanalya! – bosmen hisi, klemi kulakes e lai a smaili-she maori.
 +
 +
- Kwiti ba, - kapitan shwo. – Es norasum-ney tu kwereli kun li nau. Nu es in li-ney handas. Sol fuga mog salvi nu.
 +
 +
Bosmen stepi wek al grumbli gluhem.
 +
 +
Bli ship-borda en-suoni pleska de remas. Kapitan kan nich e vidi un bota, in kel stan pet gran barela. Hampi oli barela es vakue. Char marjen eforti remi. Pet-ney marjen sidi pa rul, ta es do gro-gaotaa e do har hwan kom slama.
 +
 +
Bota lai a ship. Oni nichisi ship-sulam. Hwan-har-ney marjen fasilem klimbi-salti a dek e go versu kapitan. Maoris glumem rasstepi bifoo ta. Ta fai nul atenta om li, kwasi dek es ga vakue.
 +
 +
- Raterford! – kapitan krai. – Way yu lai bak tanto kway?
 +
 +
- Savajas bu he lasi nu pren akwa, - hwan-har-ney jawabi. – Wen nu probi-te landi, li begin-te lansi ston a nu. Nu bu mog-te trapasi a riva bikos yu he prohibi shuti. Dar ye gro-trupa de li, e li es dushte kom diablas.
 +
 +
- Wel, nu majbur departi sin akwa, - bosmen shwo.
 +
 +
- Ob nu ve pai departi? – kapitan remarki.
 +
 +
- Treba probi.
 +
 +
- Hao, nu probi ba, - kapitan shwo. E krai: - Oli a mastula! Lifti parus!
 +
 +
Marjen – li es shi-dwa – en-klimbi uupar mastula-korda. Sol tri inglish lyu on dek: kapitan, bosmen e kuker. Korda en-skriki, parus en-muvi.
 +
 +
Maoris, al kan uupar, en-krai. Ti sidi on rea na marjen Raterford kan nich e vidi menga de dushte fas. Maoris samaji hi plan de kapitan Koffain, li bu ve lasi "Agnesa" chu inu mar.
 +
 +
Bosmen desendi inu ofser-shamba. Kapitan Koffain sole zai stan bifoo Emaii. Maori-shefa haishi zai smaili e haishi virti mer bli fas de gariba-shefa. Kuker es dalem, ta zai konti swinas ke maoris he bringi fo vendi.
 +
 +
In ofser-shamba bosmen ofni lemar, tiri aus it den shi gran pistola, raspon li on tabla. Al presi labas ta sharji pistolas un afte otre, poy lifti lapa de suy klaida e kuti li inu it. Poy ta returni a dek.
 +
 +
Ta lai a avan-mastula, stopi, tiri un pistola e turan gro-krai:
 +
 +
- Wek fon hir, doga-ney mortika!
 +
 +
Al sey kraisa Emaii-ney handa ek-tremi idyen. Grave mer lwo on kapa de kapitan Koffain. Kapitan, al rupti-ney kapa, lwo bli shefa-ney pedas.
 +
 +
Bosmen shuti pa avos rektem bifoo swa. Un yunge maori gwerjen graspi duza e lwo. Bosmen shwai pistola tra borda e kway tiri otre-la. Bat darba de mer trefi ta fon baken, e ta lwo, torsi-yen por tunga.
 +
 +
Kuker graspi un gro-sikin do kati swina e lopi fo helpi bosmen. Bat ta zwo sol kelke stepa e poy lwo morta-ney al kapa rasrupti-ney.
 +
 +
Dan islajenes en-klimbi uupar mastula-korda versu sinarma-ney marjenes kel zai sidi on mastula. Marjenes vidi ke resista es noposible. Kun foba li weiti kontrajenes kel zai klimbi uupar e uupar kun ajilitaa de maimun. Char marjen do pyu yunge yash salti fon mastula yus inu akwa, trai swimi wek. Bat tote flotilia de pirogas en-goni afte li. Ga sun li es kapti-ney, tiri-ney aus akwa e ligi-ney.
 +
 +
Sit gwerjen pren hwan-har-ney Raterford fon mastula. Ta bu fai resista. Oni ligi ta-ney handas-pedas e pon on dek bli otre timyuan. Swinas eskapi-te aus barilok; li zai lopi kadalok on brig. Desnen Raterford marjen Jek Mallon, shi-ot-yar-ney boy, zai lagi al plaki e al tuki bay denta. Leften Raterford wundi-ney bosmen zai torsi in premorta-ney tormenta.
 +
 +
== Fas-kontra-fas batala ==
 +
 +
Nau "Agnesa" es fulem in handas de maoris. Oli tresor de blan jenta – oli banduk, acha, shapa, sikin, bartan, jaka, glas, pipa, shu, gro-kapra de parus – oli sey nokontibile richitaa mus bikam posesa de jiter.
 +
 +
Bat way jiter zai deri? Way, inplas tuy desendi nich a kabinas e rupti sunduk, li zai gurti konfusi-nem bli swate kwadra-ney luku?
 +
 +
Kausa es ke maoris haishi nulves gwo bi inen ship. Den dek, li jan it muy hao. Bat nulwan jan, kwel danjas fa-ahfi dar, in sey tume misteriaful glubitaa, sirkumbari-ney bay grose balka. Ob oni mog sinpuna-nem desendi inu habitilok de blan jenta, iven si li oli zai lagi on dek ligi-ney e sinmahta-ney? Gwerjen hesiti-shem zai stan sirkum luku e kan-kan li-ney shefa Emaii.
 +
 +
Feng zai muvi pluma on kapa de shefa. Ta lai a luku ga blisem e kan nich duran longtaim. Poy ta lentem en-desendi sulam. Suy bunte pluma desapari nichen, in tumitaa. Gwerjenes deri spira al weiti, kwo eventi.
 +
 +
In beginsa Emaii desendi aika kuraja-nem. Bat wen sulam turni e uuparen-luma desapari, ta en-sta nokalme. Skriking de gradina sub peda alarmi ta. Ta begin fai gro-stepa, misstepi, lwo e glidi on bey til fin de sulam. Ta en-vidi syao ronde winda kel brili. On tabla kuprum-ney ketla zai glan. Emaii es in ofser-shamba.
 +
 +
Al lwo ta he ushibi, bat ta abyasi bu atenti ushiba. Ajilem ta en-stan pa salta e kun chauka lai a tabla. Suy okos haishi zai adapti a haf-luma. Trai-yen superi alarma, ta examini tabla. Bli ketla zai lagi un gran kuki-sikin. Emaii en-joi, pren it e sovi it a kamar.
 +
 +
Poy ta turni bak. E tuy ek-krai-ki.
 +
 +
In angula ye un jen.
 +
 +
Bu blan jen, non. Si to wud bi blan jen, Emaii wud trai kili ta tuy. To es maori. Emaii klarem vidi tatu on ta-ney sina e galsa. Baken plechas ye banduk, pa kamar ye sikin, in handa ye mer. Toy jen zai kan Emaii gro-atenta-nem.
 +
 +
Emaii un-nem dumi, ke es koy gwerjen kel he desendi baken ta. Bat poy ta merki bunte pluma on kapa de gwerjen. Sol shefa raiti porti pluma. Hu hi sey enigma-ney shefa es?
 +
 +
Emaii fai un stepa versu bukoniwan. Bukoniwan fai un stepa versu Emaii. Emaii diki denta. Bukoniwan toshi diki denta. Emaii grauli, bat bukoniwan fai nul suon. Emaii fa-lansi a bukoniwan e bay un salta traflai shamba. Bukoniwan lansi swa a Emaii al fai yus same salta. Li stopi un kontra otre, nos kontra nos, e kan mutu-ney okos kun dushte alarma.
 +
 +
Emaii senti swa kwasi in kaptika. Way bukoniwan repeti oli suy muva? Emaii en-yao fini oli foba tuy. Ta lifti mer. Bat mer de bukoniwan fa-lifti pa same taim. Fobi-yen, ke bukoniwan mog darbi un-ney, Emaii gro-kway mah-lwo mer on ta-ney kapa. Ye gluhisi-she baja, e peses de rupti-ney mira pluvi on fobisi-ney shefa.
 +
gluhisi-she - tanto laute ke it mog mah-gluhe oni
 +
Emaii salti-flai uupar sulam a dek.
 +
 +
== In plen ==
 +
 +
Gwerjen sun fa-tedi por weiti shefa. Li bu pyu kan-kan misteria-ney luku, li begin shuki koysa fo profiti on dek. Ti bosmen lasi raslwo na pistola tuy es pren-ney. Li bu osi beshuki plenjen bikos plenjen es shefa-ney shikar. Also li mog profiti sol bay naga, korda e parus. Kun gro-kushalitaa bay ston-acha li zai tiri gro-naga aus dek-ney planka. Afte kelke minuta ol dek es destrukti-ney, planka es tori-ney wek, swate dun gapi kadalok, e maoris mah-lwo stoka de naga inu li-ney piroga. Klimbi-yen pa mastula e rea, li kadalok kati korda. Sey korda sembli gro-valorful a li. Li bu janmog destavi parus, also li sol austori parus-ney pes. Elegante jamila-brig bikam no-ordinnik.
 +
 +
- Nu zai floti! – ti lagi bli Raterford na Jek Mallon turan shwo e stopi plaki fo un minuta. Raterford bu mog vidi akwa, bat bay senta de anubav-ney marjen ta samaji ke brig zai muvi. Ta torsi okos fo kan sahil, e shulin-ney loping konfirmi ke li zai muvi al gro-kwaytaa.
 +
 +
- Savajas yao-te chori anka-korda e he kati it, - ta shwo. – Afte shi sekunda nu imbati kontra roka e olo fini.
 +
 +
Jek Mallon en-plaki snova, yoshi pyu lautem.
 +
 +
- Basta plaki, boy! – Raterford fai kraisa a ta. – Yu gai joi, bu plaki, ke nu sal bi rasrupti-ney. Oda yu yao ke oni dedermisi yu jivi-she?
 +
 +
Yedoh brig bu rupti kontra roka. It-ney kilya imbati kontra chyenlok, dek inklini, ship stopi. Raterford-ney pedas fa-uupar, kapa fa-nich. Hema aflui a kapa, in aures en-baji. Ta-ney duma fa-tangli, rude rondas en-floti bifoo okos. Kwasi tra somna ta audi kraisa de wundi-ney bosmen kel lagi bli.
 +
 +
E maoris, li haishi bu osi desendi inu ship. Dek es yo ruini-ney, ye nixa fo raubi pyu. Por to li fa-vexi e ataki swa-ney hi swinas ke li bringi-te fo vendi. Hir e dar li en-sidi on swina bey e rupti suy kapa bay mer. Mucho swina, al trai salvi swa, salti inu akwa e swimi. Maoris swimi-yen goni afte li, ateni, en-sidi on bey e kili. On akwa sirkum ship en-ye gadle rude spota. Den swina-ney lash oni lodi inu piroga.
 +
 +
Duran to Emaii kalmifi yo afte suy fas-kontra-fas batala kun mira. Ta snova komandi. Ta desidi ke treba zun swa-ney prope shikar – plenjen. Kun helpa de dwa gwerjen ta lifti e mah-sidi oli plenjen, apogi-yen li kontra mastula. Ta bu tachi sol wundi-ney bosmen kel lagi for al krai lautem.
 +
 +
Raterford rikonsi. Ta vidi rude aksham-ney surya e samaji ke ta he lagi sin konsa aika longem. Destrukti-ney dek es kovri-ney bay swina-hema. Emaii zai beshuki e deklaidi plenjen. To bu es fasile, bikos bifoo deklaidi treba deligi kada plenjen. Emaii deligi li po un jen, por chauka. Ta yoksuni* li de sikin, pipa, tabakdan, mani. Ta depon shus, jaka e shapa fon kadawan, lyu-yen sol panta, poy riligi plenjen e go a otre-la.
 +
 +
Al lai a Raterford, Emaii stopi. Es ya giganta! Kun admira ta palpi twerdifi-ney handas de Raterford, poy klapi-klapi suy masbute balji-she sina bay pama. Poy ta deligi ta e komandi bay signa tu en-stan. Reveli ke Raterford es pyu gao kem shefa pa tote kapa. E Emaii es ya pyu gran kem eni suy gwerjen. Wen Raterford snova en-sidi, Emaii depon shapa fon ta e kun astona examini suy har. Oli maori es swate-har-ney. Klare, agnilik kolor de Raterford-ney har mah shefa admiri iven pyu kem suy giganta-ney gaotaa. Longem ta myati plenjen-ney har bay finga, kwasi trai-yen samaji, aus kwo it es zwo-ney.
 +
 +
Wen oli plenjen es deklaidi-ney e riligi-ney, Emaii komandi tu porti li a piroga. Oni shwai blan jen nich rek fon dek, kwasi naga o korda. Remer in piroga kapti li al flaisa e pon li bli swina-lash. Lash de kapitan e lash de kuker es shwai-ney e pon-ney pa hunta kun jivi-she jen. Bli Raterford zai lagi wundi-ney bosmen. Pa fin ta stopi krai e sol gemi-ki.
 +
 +
== Nocha in ipu ==
 +
 +
Bikos brig lusi-te anka, feng mah-te it floti yus a muh de riva Temsa. It fa-bloki-te on chyenlok sol pa charfenka de milya fon sahil. Also pirogas ateni sahil aika kway.
 +
 +
Afte landi, maoris deligi plenjen-ney pedas e mah li go aus pirogas. Povre bosmen stopi-te gemi – ta morti-te. Kun kuyda maoris pon tri jen-lash on herba. Aus tim de "Agnesa" sol marjen - shi-dwa jen – resti jivi.
 +
 +
Oni dukti plenjen, sirkumi-ney bay menga de gwerjen, inu shulin. Avanen oni zai porti lash de kapitan, kuker e bosmen. Tange shulin-ney daokin oltaim go uupar. Surya lwo. Chaure pina-brancha e giganta-ney farna zai shirmi skay. Pa norda-ney isla de Nyu Siland tumitaa lai hampi momenta-nem. Fa-tume. Daokin es muy tange, e dasta majbur fa-stiri inu longe banda. Plenjen bu vidi mutu pyu, e li-ney foba yoshi fa-pyu. Kadawan dumi-dumi ke oli suy ko-jen es yo kili-ney e ke ta resti sole miden savajas. Also fon taim a taim marjen fai mutu-voking:
 +
 +
- Hey, Jon Wotson, ob yu haishi jivi?
 +
 +
- Jivi, Smit, me jivi! Wo es Raterford? Me longtaim bu audi suy vos.
 +
 +
- Me es avanen! – Raterford-ney mahtaful braisa lai fon dalem.
 +
 +
Maoris zai go silensa-nem e bu atenti sey mutu-voking. Daokin bikam oltaim pyu krute*. Pa fin, afte haf-ora afte landing, grupa ateni plate sima de kolina. Kontra staraful skay oni vidi denta de gao stakatot*. To es ipu – maori-ney fortesa.
 +
 +
Oni dukti plenjen inu fortesa tra tange geit. Menga de gina e kinda miti lai-sha.
 +
 +
- Airmaree! Airmaree! – li krai.
 +
 +
Se maini "namastee" pa maori.
 +
 +
Inen stakatot ye sirke dwashi slama-huta. Kelke agni zai jal inter huta, sirkum li zai sidi nude kinda e magre doga. Kun dushte wauking oli doga fa-lansi a plenjen, trai-yen kusi li-ney gamba. Apena maoris rasgoni doga, al krai e al swingi stik.
 +
 +
Oni dukti plenjen a chaure maidan baken vilaja. Miden maidan ye kelke pina. Oni ligi marjen bay korda a sey pina, po un jen a kada pina.
 +
 +
Poy gwerjen go wek, lyu-yen sol dwa gardi-sha kel tuy zwo un agni, en-sidi on arda e en-chabi koysa. Pyu gardi-sha bu treba bikos plenjen es ligi-ney a baum tanto fortem ke li bu mog muvi ni gamba ni bracha.
 +
 +
Vilaja en-silensi. Yedoh, kelkeves duran un-ney haf de nocha silensa gei disturbi bay animi-ney grupa-ki de gwerjen kel returni fon kapti-ney brig. Li porti sak kun bartan e klaida. Muchos hev banduk baken plechas. Raterford konklusi ke maoris yo he rupti dek e geti inu ship.
 +
 +
Sertem, plenjen bu somni ol nocha. Bat nulwan shwo, bikos korda zai tungisi gro, bikos dashat por pasi-ney dey es gro, e bikos foba om futur es gro. Sol wen maiste parta de nocha yo pasi, marjen Wotson shwo kyetem:
 +
 +
- Kan ba, agni-luma!
 +
 +
Raterford lifti kapa e vidi, ke baken stakatot, baken shulin ye agni-luma in skay.
 +
 +
- Kwo zai jal? – Jek Mallon kwesti.
 +
 +
- Shulin, shayad, - koywan jawabi.
 +
 +
- Non, bu shulin, - Raterford shwo. – Pa toy taraf es baya, mar.
 +
 +
- Kwo hi jal, si bu shulin? – Jon Wotson kwesti.
 +
 +
- Nuy "Agnesa" jal, - Raterford shwo glumem.
 +
 +
E tuy ye gluhisi-she guruha. Mil-vos-ney monta-eho jawabi bay longe shum. Pina-sima ek-swingi. Dogas en-wuli pa alarma, somnaful maoris lopi aus huta.
 +
 +
- Nuy barut-depo he explosi! – Raterford exklami. – Barut he explosi e sertem rasrupti brig inu mil pes. Nuy "Agnesa" nau yok!
 +
Tak pasi sey sinfin-ney, duhaful nocha.Agni-luma fa-syao tuy afte explosa bat totem fa-yok sol al suryachu.
 +
 +
== Kila ==
 +
 +
Afte ke surya fa-uupar sobre shulin, ol vilaja jami sirkum plenjen. Emaii bay swa-ney handas deligi li fon pinas. Gro-fatigi-ney marjen bu mog stan on gambas e lwo. Bat li es lifti-ney, trani-ney a sinbaum-loko e mah-sidi-ney un bli otre miden dense herba.
 +
 +
Emaii en-stan on ston e krai koysa. Dan oli gina e kinda go wek. Sol gwerjen resti, li es sirke dwasto jen. Li en-sidi on herba pa gran sirkula. Emaii go a mida de sirkula. Ta gei akompani bay pet laojen. Li-ney kapa es toshi orni-ney bay pluma, obwol bu tanto densem kom kapa de Emaii. Li es vilaja-ney laoyuan, subshefas de tribu. E sobreshefa es Emaii.
 +
 +
Shefas begin fai longe bashan. Plenjen bu samaji nul worda, yedoh li samaji ke li-ney kisma gei desidi. Li zai shwo adyoo a jiva. Jek Mallon snova zai plaki kyetem, al kovri fas bay handas. In beginsa gwerjen audi shefas pa fule silensa. Bat shao-po-shao muchos begin krai, disputi-yen koysa. Kelke gwerjen iven en-stan fon suy plasa e lopi a mida de sirkula. Bat Emaii fai ugrosi-she kansa a li, e li en-silensi. Shefas toshi gro-disputi inter mutu, al hampi batali. Den un tro kraishil shefa Emaii iven mah-wek fon asembla. Sey asembla duri sirke un-e-haf ora. It fini bay longe Emaii-ney bashan, duran kel oli silensi. Kisma de plenjen es desidi-ney.
 +
 +
Oni dukti marjen a mida de sirkula e mah-stan pa fila. Kadawan gei teni bay dwa masbute gayar, obwol plenjen bu probi fugi. Emaii lai a un-ney marjen in fila e darbi ta bay mer. Marjen lwo morta-ney. Trupa wuli pa extas.
 +
 +
Emaii lentem go along fila. Ta bu tachi dwa-ney plenjen bat kili tri-ney. Ta go pas char-ney bat kili pet-ney. Tak ta kili oli nopare plenjen, lyu-yen pare-las. Al kada darba de suy mer trupa wuli pa joisa.
 +
 +
Raterford zai stan nin-ney. Ta mus bi kili-ney. Ta zai klemi denta e mah-chu nul suon. E ti stan bli na Jek Mallon zai krai lautem, obwol ta es ot-ney e bu sal bi mortisi-ney.
 +
 +
Emaii kili sem-ney plenjen, go pas Mallon sin kan ta, e lai a Raterford. Raterford es pale bat fai silensa. Shefa yo lifti handa. Bat turan, kwasi remembi-yen koysa, ta nichisi handa lentem. Kun admira ta kan masbute sina e chaure plechas de marjen. Afte doni jiva a Raterford, ta kili shi-ney e shi-dwa-ney plenjen, turan swichi-yen fon nopares a pares.
 +
 +
Sit jen es kili-ney, sit jen resti jivi. Li nami: Raterford, Jek Mallon, Jon Wotson, Jon Smit, Jefferson e Tompson.
 +
 +
== Festachia ==
 +
 +
Den lash de kapitan, kuker, bosmen e de sit kili-ney marjen oni kati inu pes bay acha. Acha es stal-ney, Europa-ney, chori-ney fon "Agnesa". Duran ke kelkes kati mortijen, otres kavi miden feldakin den gran ronde yamas. Inu sey yamas oni pon suhbranchika e agnisi it. Sobre suhbranchika oni pon stones. Wen stones es nakali*-ney, oni pon pes de jenmasu on li. Poy oni kovri yamas bay arda e en-weiti wen masu es peki-ney.
 +
 +
Gina e kinda snova hunti a gwerjen, li toshi yao partisipi in festachia. Yeroshi-ney laoginas e nude pet-yar-ney kindas zai kan-kan yamas hunga-nem, sin ahfi nosabra.
 +
 +
Raterford sta gro-mushkile. Ta muaki por nafra.
 +
 +
"Li lyu nu kom reserva, - ta dumi. – Manya o aftemanya li chi nu toshi. Magari to eventi sun, oni bu mog toleri tal duha".
 +
Dabe bu vidi nixa, ta en-lagi on herba, pon fas on arda e klosi okos. Suy ko-jen, sinforsa-ney por olo anubavi-ney, lwo in mushkile, nokalme somna. Raterford toshi sinki inu koy sinkonsitaa e malgree gro-shum lagi sin ofni okos duran kelke ora.
 +
 +
Ta rikonsi sol wen koywan pushi ta in flanka bay peda. Suy ko-jen yo zai sidi on herba pa ronda. Raterford en-sidi bli li.
 +
Festachia es fini-ney.
 +
 +
Emaii desidi, ke es taim fo mah-chi jivi-she plenjen. Segun komanda de shefa oni montoni bifoo marjen den rosti-ney fish (jenmasu gei opini kom gro-valor, also oni bu ofri it a plenjen). Bat festachia de jen-chier mah marjen lusi hunga, e li bu tachi fish. Li gro-yao pi. Un gwerjen bringi a li den akwa in kruga, zwo-ney aus holisi-ney nangwa. Afte ke marjen defai pyasa, oni komandi ke li en-stan, e oni dukti li versu hutas.
 +
 +
Al go along vilaja-gata, nau li vidi kwo li bu mog-te vidi yeri por tumitaa. Huta simili gran mifendom. Bifoo huta ye staka, on staka ye jen-kapal.
 +
 +
- Walaa kapa de blan jen! – Jek Mallon krai.
 +
 +
Oli turni e vidi un kapa kun ga klare derma. Afte lai pyu blisem, li rekoni it. Es kapa de kapitan Koffain.
 +
 +
Oni mah li zin un huta kel es plexi-ney aus slama e brancha. Dwar es tanto nise ke al zin marjen mus inklini hampi til arda. Winda yok, luma fa-inu sol tra gap-ki in mur. Ochak e fumtuba toshi yok, bikos maoris kuki fan sub skay. On arda-poda ye monton de senu godi-she fo somnilok. In senu lagi plenjen-ney jaka e kamisa ke oni pren-te fon li yo on ship. Se surprisi li.
 +
 +
- Way li returni klaida a nu, si li yao kili nu manya? – Raterford kwesti.
 +
 +
- Me bu yao, bu yao morti! – Jek Mallon krai.
 +
 +
- Silensa, boy! – Raterford mah-stopi ta. – Bu nadi vanem. Manya dogas ve glodi nuy ostas.
 +
 +
- Si oni bu kili nu manya, - Jon Wotson shwo, - me fugi.
 +
 +
Marjen klaidi swa e en-lagi on senu. In huta bli dwar resti char maori, armisi-ney bay mer, lanza e acha. Sun fa-tume, poy fa-nocha. Raterford longtaim bu mog en-somni. Ob ye vaika syao nada de fa-salvi? Non, non, oni bu mog expekti rahimtaa.
 +
 +
- Mama! Mama! Mama! – Jek Mallon zai plaki kyetem in angula.
 +
 +
"Povre boy! – Raterford dumi. – Ta he go inu mar pa un-ney ves. Mata zai weiti ta in Dublin. Ob ta toshi neva lai a dom?"
 +
 +
== Eshu, docha de shefa ==
 +
 +
Wen Raterford en-jagi, surya yo lumi tra oli gap-ki in mur. Suy ko-jen zai sidi on senu e weiti, kwo eventi for. Raterford en-stan kway. Ta he somni sufi-shem e snova senti swa freshe e forte. Ta lai a dwar, inklini e chu huta. Gardi-sha bu stopi ta.
 +
Gro-surprisi-ney por to, oli otre plenjen toshi chu plenlok e stopi ausen bli dwar. Gardi-sha chu afte li, bat shwo nixa.
 +
 +
- Oni gardi nu bu tro striktem hir, - Jon Wotson shwo al brila in swate okos. – Si tak hi es for, shayad nu ve pai fugi.
 +
 +
- Wo yu mog fugi? – Raterford kwesti. – "Agnesa" es jal-ney, nu es separi-ney fon ol munda.
 +
 +
- Me ve ahfi swa in shulin e weiti ke koy otre ship lai.
 +
 +
- Ship lai ahir un ves per shi yar, - Raterford ek-smaili.
 +
 +
Maori-vilaja zai fai salam-ney jiva. Gwerjen zai somni sub shaisa, yedoh kun arma in handas. Sub staka kun jen-kapa gina zai mah-chi kinda e zai plexi gran basketa aus pruta. Al vidi plenjen li en-stan kway e begin examini li kun jigyas. Mucho gina smaili, e sey smaila sembli aika amigalik a Raterford. Un mata de gran familia, sirkumi-ney bay nude kinda, extendi a li den handa kun basketa wo ye kelke pes de rosti-ney masu.
 +
 +
Marjen fai gro-hunga, bat li bu tachi masu. Li haishi dumi ke es masu de ley kili-ney ko-jen. Toy gina, vidi-yen ke li bu chi masu, bringi fo li den basketa kun rosti-ney fish e peki-ney patata. Marjen en-chi fish kun patata, e ginas parti masu inter mutu.
 +
Turan aus zuy gran huta chu Emaii, akompani-ney bay pet subshefa. Ti somni-ki sub surya na gwerjen tuy en-stan, e gina kun kinda go a taraf. Emaii komandi koysa, gwerjen sirkumi plenjen e graspi li-ney brachas. Plenjen es serte ke nau oni sal dukti li a feldakin e kili.
 +
 +
Bat inplas feldakin oni dukti li a stakatot e tra geit dukti li aus vilaja. Hir Emaii shwo adyoo a subshefas. Subshefas e maiste savaja returni a vilaja, e Emaii kun plenjen e charshi gwerjen go inu shulin. Li zai go versu lo inen de isla, oltaim pyu dalem fon mar. Kada marjen gei dukti bay dwa gwerjen kel teni suy brachas. Resta-ney gwerjen es lodi-ney bay kosas chori-ney fon "Agnesa". Li porti banduk, acha, furka, manta, kukipot, sak-ki kun kula e barut, marjen-klaida – ol shikar ke Emaii lyu fo swa selfa. Un maori porti sub arma den gran kitaba do rude kovra kun stampi-ney skribitura: "Ship-jurnal de tri-mastula-ney brig Agnesa do yar 1816".
 +
 +
Shulin-ney daokin nau krutem go uupar, nau lopi nich. Nude grey roka ragi aus farna-densika. In baum-brancha storna* do rude kresta zai gani, bunte papagay zai salti. Koylok dalem kuku fai ku-ku. Koyves sumpa bekresi-ney bay dense kana impedi dao. Maoris bu go sirkum sumpa, li go rek inu akwa. Koyves li fa-nich inu likwe kicha iven til plechas. Bat to bu disturbi li. Li sol ripon portiwat on kapa, dabe bu mokrisi it, e go for.
 +
 +
Afte sit ora de fatigi-she dao plenjen vidi un gran kolina, on kel-ney sima ye vilaja sirkumi-ney bay stakatot. Emaii dukti suy dasta rek a vilaja.
 +
 +
Lai-sha gei miti bay gwerjen-menga do sirke dwasto jen. Un laojen do grey har dukti li. Por pluma on kapa e por tatu on frenta oni tuy samaji ke ta es shefa.
 +
 +
- Airmaree, Emaii! – vilajer krai a lai-sha.
 +
 +
- Airmaree, Rengadi! – Emaii-ney ko-jen jawabi.
 +
 +
Grey-har-ney shefa de sey vilaja nami Rengadi. Ta es subshefa. Kom signa de fidelitaa versu suy sobreyuan Emaii, ta skrapi swa-ney fas, sina e brachas bay un agude ston-ki. Oli suy subyuan zwo samem, e sun hema guti fon oli. Emaii voki Rengadi a swa. Shefas froti a mutu nos bay nos. Wen saluting es fini-ney, oli zin vilaja.
 +
 +
Vilaja es ga same kom toy-la do un-ney nocha, sol idyen pyu gran. Gina e kinda zai ahfi swa in huta, li bu osi apari bifoo sobreshefa. Rengadi-ney gwerjen zai examini plenjen kun jigyas. Kom oli habiter de inen-parta de isla, li bu gwo vidi Europa-jen bifooen. Sobreolo li fa-astoni por hwan har de Raterford. Li zai kan ta oltaim.
 +
 +
Oli gwerjen jami on feldakin baken huta. Plenjen en-tremi por foba al vidi gran ronde yamas in kel suhbranchika fa-fumi. In ga same yamas oni rosti-te kili-ney marjen, also li dumi, ke li-ney tur nau lai.
 +
 +
Yedoh al sey ves yamas es tayari-ney fo swinas. Oni bringi kili-ney swinas, ras-haki li, pon inu yamas on garme ston e kovri bay arda. Wen swinamasu es peki-ney, oni auskavi it e festachia begin. Emaii komandi ke oni mah-chi plenjen toshi. Bat oni bu lasi marjen sidi kun gwerjen. Oni mah li sidi separi-nem, dar wo gulam chifan.
 +
 +
Gulam es gwerjen de otre tribu, pleni-ney al batala. Li en-chi masu gro-hunga-nem. Evidentem, oni mah-chi li bu tro satem.
 +
Gina pa fin chu huta e go versu feldakin. Yedoh li haishi bu osi lai a chi-sha e stopi pa dwashi stepa fon li.
 +
 +
Sol un yungina, do shi-pet o shi-sit yar, kun gran basketa on kapa, stepi aus gina-menga e sinfoba-nem lai a Emaii. Sobreshefa turan smaili chaurem e en-stan fon arda.
 +
 +
- Airmaree, Eshu! – ta krai.
 +
 +
Yungina pon basketa on herba, e li froti a mutu nos bay nos longtaim.
 +
 +
- Hu es ela? Suy molya ku? – Jon Wotson kwesti.
 +
 +
- Non, shayad docha, - Raterford shwo. – Ob yu bu merki, ke ela gro-simili ta? Same rekte nos, same tange labas...
 +
 +
Aften reveli ke Raterford-ney gesa es prave. Toy yungina es docha de Emaii, ela nami Eshu. Ela pren aus basketa den handafula de rosti-ney farna-riza e dai a patra. Poy ela lai a kada gwerjen, un afte otre, e kadawan pai suy parta de riza fon ela. Emaii sekwi ela, al smaili dulem. Afte ugosti oli gwerjen, Eshu kan a taraf de plenjen, poy kwesti-shem kan patra. Emaii pren elay handa e dukti ela adar wo gulam chifan.
 +
 +
Ela lai a blan jen al okos gran por astona. Li-ney strane klaida, li-ney pale fas mah ela divi. Ela kan nau un wan, nau otre wan. Den Jon Wotson ela hampi bu merki – lu es bugao, tume-fas-ney, swate-oko-ney e simili maori. Bat al vidi Raterford ela hampi lasi lwo basketa fon handas – tanto gro ela fa-astoni por suy agnilik har.
 +
 +
Emaii komandi ke Raterford en-stan. Raterford obedi-shem rektisi swa pa fule gaotaa. Yungina fa-lifti on pedafinga e tachi suy har kun admira. Poy ela merki brili-she kuprum-buton on jaka de Raterford. Ela es charmi-ney bay jamilitaa de sey buton.
 +
 +
Dan Raterford samaji kwo treba zwo. Ta tori un buton wek e kun poklona handi it a yungina. Wangaruda kway apari on tume fas de Eshu. Teni-yen pai-ney yuwelka in kulak-ki, ela danki-shem smaili a Raterford.
 +
 +
Emaii pri akta de plenjen. Sey ferose gwerjen es hao familiajen, ta lubi docha gro. Ta aprobi-shem klapi-klapi Raterford-ney plecha. Poy ta begin rasmi bay dikifinga koy strane e komplike rasma on suy chaure sina. Al zwo se ta expliki koysa a docha sagarmem.
 +
 +
Afte ugosti plenjen bay farna-riza patra e docha go wek.
 +
 +
Festachia duri til suryalwo. Oni he rosti tanto mucho swinamasu por Emaii-ney ariva ke oni bu mog finchi it iven duran nocha. Bu-finchi-ney masu oni raspendi on baum, dabe doga bu ateni it. Maoris kipi oli reserva sub skay, bikos tradision prohibi a li tu bringi fan inu huta.
 +
 +
Al haf-luma oni dukti plenjen fo somni. Oni mah li zin un huta kel ga simili toy-la do laste nocha. Sol al sey ves dwar es tanto nise ke oni mog zin-chu sol pa char pata*. Snova char armisi-ney gwerjen pasi nocha kun li.
 +
 +
Afte extendi swa on senu, Raterford turan senti koysa twerde sub swa.
 +
 +
- Amigas! – ta krai al en-stan kway. – Kan! Li he returni nuy sikin e tabakdan a nu!
 +
 +
Sit sikin e sit tabakdan zai lagi on senu.
 +
 +
- Li stupida! – Jon Wotson krai al graspi suy sikin. – Bay sey sikin me ve pai libritaa!
 +
 +
- Bu hasti, Jon, - Raterford shwo. – Treba akti kun chauka e trai bu vexi li vanem. Nu bu mog fugi a nullok. Nu mog drimi sol om ke li lasi nu jivi.
 +
 +
In sey aksham al un-ney ves plen-ney marjen en-hev feble nada.
 +
 +
== Tortura ==
 +
 +
Sekwi-sabah bringi nove dusproba a li.
 +
 +
Al fa-dey oni mah li chu huta e kun shum trani li a feldakin. Ol vilaja zai kan. In trupa Raterford vidi Rengadi, Emaii e Eshu. Miden feldakin kelke rugi-ney laojen zai sidi. Bli kada laojen ye un holisi-ney nangwa kel es fule de koy swate likwa til borda. Laojen teni in handas mucho strane obyekta zwo-ney aus osta; un osta hev forma de sikin, otre de dalta, tri-ney de sega, char-ney de shidla*, pet-ney de acha-ki... Se olo muy simili tortura-tul. Povre plenjen en-fobi. Ley foba fa-gro osobem wen Emaii komandi tu depon jaka e kamisa fon li. Poy oni graspi ley plecha e mah-lwo on herba. Kadawan gei teni bay pet o sit gwerjen, also li bu mog muvi.
 +
 +
Emaii lifti handa, e lao jadujen begin ley diabla-ney gunsa. Li makni agude osta inu swate likwa e kati derma on plenjen-ney sina e plecha. Fo farka-ney kata li yusi osta do farka-ney forma. Derma de marjen fa-kovri bay jatile rasma, kom tapis. Tatuer waipi flui-she hema bay pama, dabe vidi direksion de linia. Tunga es notoleribile. Akre* swate likwa jal korpa kwasi nakali-ney fer. Wunda tuy puhlifi. Jek Mallon plaki. Smit, Jefferson e Tompson gemi lautem. Jon Wotson grauli por ira e trai kusi savajas kel teni ta. Sol Raterford silensi duran ol operasion. Suy denta es gro-klemi-ney, nul suon chu sina.
 +
 +
Maoris respekti sol kuraja e sabra. Jen kel batali kuraja-nem, jen kel toleri sufra sin larma e gema – tal hi jen mah li admiri.
 +
Oli gwerjen kel sirkumi plenjen es tatui-ney. Li jan ke tunga al tatuing es tanto gro ke sol vere hero mog toleri it sin krai. E fo li Raterford bikam un hero.
 +
 +
Un-e-haf ora pasi. Sina e plechas de kada marjen es yo kovri-ney bay dense neta de puhlifi-ney swate kata. Tatuer deklari ke gunsa es fini-ney, e waipi ley tul pa herba.
 +
 +
Yedoh un hero treba osobe tatu. Kem pyu eminente e fama-ney un maori es, tem pyu ta es tatui-ney. Emaii komandi, pa signa de osobe merita, tu tatui bey e flankas de Raterford.
 +
 +
Snova gro-tungisi-she tortura begin. Raterford-ney ko-jen, ke nulwan tachi pyu, zai sidi on herba e gemi kyetem, bikos ol korpa jal e tungi. Bat Raterford zai silensi, obwol piki-she sikin zai wundi suy bey. Ta silensi pa kontra a suy tormenter. Ta klemi denta e silensi. Ta desidi pruvi a sey jenta ke li bu mog mah ta krai.
 +
 +
Ol suy bey es yo kovri-ney bay rasma, bat ta haishi fai nul suon. Astoni-ney hamsa pasi tra filas de kan-sha. Kwel jen! E Emaii desidi fai yoshi pyu-ney honor a Raterford: ta komandi tatui suy wangas.
 +
 +
Den gulam maoris bu tatui. A gwerjen oni tatui oda sina oda sina e bey. Emaii yao mah blan plenjen swa-ney gwerjen, por to hi ta he komandi tatui li. Den wangas oni tatui sol a osobem kuraja-ney gwerjen. Den frenta oni tatui sol a shefa.
 +
 +
Pa fin wangas de Raterford es toshi kati-ney kushalem. Oni he torturi ta hampi char ora. Tatuer pon suy tul a taraf, gwerjen kel teni-te povre marjen kwiti ta. Bat Raterford zai lagi for on herba kom bifooen, ta iven bu muvi. Hema flui fon suy puhli-ney fas. Hema flui-geti inu suy aures, nos, muh. Ta probi ofni okos bat bu mog. Suy okos es puhli-ney, li bu ofni.
 +
 +
Turan un mole lin-ney trapa-ki tachi suy fas e waipi hema. Ta audi vos de Eshu sobre swa. Ela shwo koysa a ta. Ta bu samaji worda, bat elay vos sembli dule a ta. Yungina pren suy handa. Ta fai gro-eforta e en-stan, giganta-ney, hili-she, blinde. Gambas apena servi a ta.
 +
 +
Eshu en-dukti blinde giganta. Gwerjen rasstepi silensa-nem, dabe lasi li pasi. Ela dukti ta pa vilaja-ney gata, poy tra stakatot e desendi kun ta nich kolina a riva. Hir ela pushi-ki ta avan, e ta zin lenge-ki akwa.
 +
 +
Por akwa ta tuy en-sta pyu hao. Suy inflami-ney wunda tungi yo meno gro. Longtaim ta sidi in akwa al jui. Ta wud sidi shayad til nocha, bat ta audi ke Eshu voki ta. Ta chu a sahil, ela dai handa a ta e dukti bak a vilaja. Dar ela mah-sidi ta bli flami-she agni, wo suy ko-jen yo zai sidi.
 +
 +
Okos de Raterford es haishi klosi-ney, bat por fauha ta gesi ke deyfan begin. Maoris zai finchi yeri-ney swinamasu. Pa sey ves plenjen sidi bu kun gulam, bat kun gwerjen. Bat oni bu dai chi a li, bikos li es tabu.
 +
  
  

Revision as of 19:47, 7 June 2014

Retrieved from "http://wiki.lidepla.info/index.php?title=Textatot&oldid=3098"
Personal tools
Namespaces
Variants
Actions
naviga
Linka
Proposi
Toolbox