Kan sursa

{|width=100% |- |width=60%| '''27. Toka''' |width=40%| toka = kunshwosa |- | Raterford pasi nocha in huta de Otako. Pa savera, wen oli haishi somni, ta en-stan e go shuki habitilok de blan maori. Ti blan wan habiti na huta aspekti samem kom otre huta de vilaja. Raterford stopi bli zinsa. | |- | - Zin ba, - koywan shwo pa pure inglish lingwa. | |- | Raterford fa-inklini e zin. In haf-luma ta vidi un man kel sidi on senu, semblem yus afte en-jagi. Bli na un gina somni, al pon bracha on dwa syao somni-she kinda. In huta ye sol un Europa-ney obyekta – gro-hao dwa-tuba-ney banduk pendi-she pa mur. | semblem = sembli-shem (na – delimitator) |- | - En-sidi ba, Raterford, - masta de huta shwo. | |- | Raterford ek-tremi al audi suy nam. Maoris nami ta Hwan-har-ney. Komo sey jen mog jan suy vere nam? | |- | - Hu shwo-te a yu may nam? – ta kwesti. | |- | - Yur amiga Jon Wotson, - blan maori jawabi. – Ta rakonti-te a me om yu oli. Me remembi suy worda e rekoni yu por yur gaotaa e rudish har. | |- | - Jon Wotson! Yu vidi-te Jon Wotson? – Raterford krai. | |- | - Ya, vidi-te. In pasi-ney yar nu kun Otako fai un gran safara a norda e pasi kelke dey in vilaja de shefa Rengadi. Wotson es beklosi-ney. Ot gwerjen gardi ta al dey e al nocha. Bat oni lasi me toki kun ta, bikos me es shefa e me jivi hir fon davem. Wotson rakonti a me, ke malgree garda ta fugi-te shi-un ves. Kada ves oni kapti ta in shulin e dukti bak. Ta bin nobridibile jen, ta bu mog-te rekonsili* kun plen. | beklosi-ney – shut in, locked up / encerrado / запертый, под замком, взаперти nobridibile (no+bridi+bile) – indomitable / indómito / неукротимый rekonsili* – reconcile / reconciliar(se) / мирить(ся), примирять(ся) |- | - Bin? Way yu shwo "bin"? – Raterford kwesti kun alarma. – Ob nau ta bu es yo? | |- | - Oni he kili ta. | |- | - Por kwo? | |- | - Por ke ta kili-te suy masta, lao shefa Rengadi. Al nocha, pa kelke ora afte nuy toka. Ta rupti bakmur de suy huta e fugi snova, pa shi-dwa-ney ves. Oni merki ta wen ta es yo bli geit. Al sey taim Rengadi kontroli garda de vilaja. Ta vidi fuger e kun tri gwerjen lopi a ta. Jon Wotson graspi mer aus handa de un gwerjen e rupti kapal de shefa. Afte un momenta ta selfa es kili-ney bay lanza. | |- | Raterford lasi lwo kapa. Ta en-sta mushkile e griva-ney. Povre Wotson! Also aus li, sit jen, bu sol Jek Mallon morti-te. | |- | - Ob yu vidi-te yoshi koy otre marjen fon "Agnesa"? – ta kwesti kyetem afte longe silensa. | |- | - Vidi-te. | |- | - Den hu? | |- | - Den Jefferson. Nu gasti-te she suy masta, shefa Wana. Jefferson he fa-pagale. | |- | - Yus tak me dumi-te! – Raterford exklami. | |- | - Karim Wana lubi ta gro, garwi por ta, diki ta a oli. Jefferson bu remembi nixa. Ta iven he delerni shwo. Me kwesti-te ta, komo ta sta, ob ta sinian om janmalanda, ob koywan ofensi ta. Bat ta sol fai sinsensu-ney suon. Duran ol dey ta lagi on senu, kwasi balka, e kan uupar. Ta defai stupor* sol wen oni bringi fan. Ta chi mucho, gro-hungem. Wana mah-chi ta abundantem, e ta es tanto grose ke apena pasi tra huta-dwar... | delerni (des+lerni) – unlearn / разучиться stupor* – stupor, torpor, numbness / estupor / ступор, оцепенение |- | - Ob yu bu miti-te Jon Smit e Tompson? – Raterford kwesti. – Kwo he eventi a li? | |- | - Non, me bu he miti li. Li es oda kili-ney, oda in plen she Seguii. Seguii ya he ruini ti li jivi na vilaja. | |- | Ti somni on senu na gina ofni okos e en-examini Raterford. | |- | - Es may molya, Otako-ney docha, - blan savaja shwo. – Ela samaji nul worda pa inglish. May kinda kresi kom vere maori, li bu farki fon otre hir-ney kinda. Sol derma es idyen pyu klare. | |- | - E yu, hu es yu? – Raterford kwesti. | |- | - Me nami Jeims Mor, - blan savaja jawabi. – Me es fugi-ney Ostralia-ney katorga-jen*. | katorga* - penal servitude / trabajos forzados / каторга |- | Ta kan Raterford-ney fas atentem, dabe vidi, komo sey konfesa impresi Raterford. Bat fas de Raterford bu shanji. Dan fugi-ney katorga-jen kontinu: | |- | - Me bin inglish texer. Nu gun bay handa, kadawan in swa-ney dom. Nuy gunsa manteni nu, obwol nu es muy povre. Bat komersa-jen bildi un kapra-fabrika. Oni stavi mashina in sey fabrika. Fabrika-ney kapra kosti pa dwa ves pyu chipe kem nuy-la. Also nulwan kupi nuy kapra pyu. Ye nixa fo chi. May docha morti por hunga. Dan nu oli, texer, jami tuhun, pa menga go a fabrika e rupti oli damni-ney mashina. Oni aresti nu e sendi a Ostralia fo katorga. Duran tri yar me porti kao* e pavimenti* Ostralia kamina. Pa fin me suksesi fugi, me ahfi-go a Port-Jekson. Dar me zin marjen-tim de un ship. Nuy ship visiti Nyusiland e fai anka hir, bli sey sahil, in Kuk martanga, dabe pren nosolte akwa e raubi savajas. Duran ke nu fai anka, me kwereli kun un marjen, podle e karke jen. Ta jan may sekret. Ta irifi om me, go a kapitan e shwo a ta, ke me es fugi-ney katorga-jen. Kapitan deklari ke al returni a Ostralia ta ve handi me a polis. Dan me fugi fon ship e lai a sey vilaja. Otako resivi me muy karimem. Me jvi hir yo duran ot yar, e sey yar es zuy felise in may jiva. Me bu ve departi fon hir, iven si oni wadi a me komplete pardona. Me heni Ingland. | kao* - shackles, irons; handcuffs, manacles / esposas; hierros / кандалы; наручники pavimenti* - pave; cobble / pavimentar / мостить nosolte akwa - sweet water / agua dulce (potable) / пресная вода |- | - E komo yu bikam-te shefa, Jeims Mor? | |- | - Me he fa-distinti in mucho batala. Otako gro-lubi me. Sin may konsila ta zwo nixa. Me es kwasi prime minista hir. Me dukti ol politika e ol komersa de tribu, me fai aliansa e deklari gwer. Bat me es salam-ney jen, me preferi salam, bu gwer. Dank a aliansa kun nuy visin ke me he fai, Taranaki tribu es nau zuy forte tribu pa ol sahil de Kuk martanga. Si Seguii wud yok, nu wud bi zuy mahtaful in ol isla. Bat kontra banduk de Seguii nu mog zwo nixa. | |- | - Shwo ba, Jeims Mor, fon wo Seguii pai-te banduk? | |- | - Inglish rega doni-te li a ta. | |- | - Inglish rega! Ob inglish rega visiti-te Nyusiland? | |- | - Non. Bat Seguii bin in Ingland e prisenti-te swa a inglish rega. | |- | - Wen? | |- | - Ta returni-te sol un-e-haf yar bak. Ob yu bu he audi om se? Dan yu bin ya in plen yo. | |- | - Me audi se pa un-ney ves! – Raterford exklami. | |- | - Sirke sit yar bak Seguii es sobreshefa de un syao tribu pa esta-ney sahil de nuy isla. Kapitan de koy komersa-ship transporti ta a Ingland. Dar oni resivi ta kom gaurawe ofisiala. Un-e-haf yar bak un inglish gwership pon ta snova on sahil de Nyusiland tuhun kun dwa mil banduk. | ofisiala - official, officer, functionary, bureaucrat / funcionario / чиновник, должностное лицо |- | "Un inglish gwership lai-te ahir! It wud mog-te sundi me a janmalanda, e me jan-te nixa om se", - Raterford dumi kun karwitaa. Bat ta bu shwo sey duma lautem, bikos Jeims Mor es patriota de Nyusiland, tu konfidi a ta den plan de fuga wud bi danja-ney. Inplas to Raterford kwesti: | karwitaa – bitterness / amargura / горечь |- | - Way inglish rega dai-te tanto mucho banduk a ta? | |- | - Inglish rega fai-te kontrakta kun Seguii om ke Seguii konkesti ol Nyusiland e doni it a Ingland. Dan Ingland wud pai yoshi un riche kolonia, e Seguii wud bi kwasi kolonia-guverner. Walaa komo Seguii pai-te banduk. Bat Seguii yao jiti inglish rega bay durtitaa. Ingland es dale. Ta zai konkesti Nyusiland bay banduk, yedoh bu fo Ingland, bat fo swa selfa. | kontrakta – contract / contrato / договор |- | Jeims Mor silensi idyen, poy adi: | |- | - Seguii es durte, bat pa fin Ingland ve sobredurti ta. | sobredurti – outwit, overreach, circumvent / engañar con astucia, ser más astuto / перехитрить |- | - Komo? – Raterford kwesti. | |- | - Sey gwer zai extirpi tote tribus. Kelke shika mil de maori gwerjen es yo kili-ney. Mucho masbute ipu es yo jal-ney. Seguii es ferose jen-chier. Depos ke ta returni-te fon Europa, suy armee chi hampi sol jen-masu. Gwer impedi shikaring e agra-gunsa, hunga ugrosi a landa. Kelke yar pyu de tal ruini-she gwer – e Nyusiland ve bikam jen-yok-ney landa. Dan Ingland ve konkesti it sin mushkila. | ferose - fierce, ferocious / feroz / свирепый, лютый |- | Raterford audi kunshwoer atentem, ta kapti kada worda. Til nau ta jivi-te kwasi in tumitaa, ta bu samaji-te, kwo eventi sirkum ta. Bat dabe akti pravem, ta gai samaji hao den jiva de sey landa, a kel fata he lansi ta. | |- | - Nyusiland ve bikam jen-yok-ney landa, - Jeims Mor shwo for, - si nu bu stopi sey ruining. Seguii kontroli ol norde e sentrale parta de isla. Nu kontroli sey sahil. Monta separisi nu fon Seguii. Si ta chu kontra nu, nu ve miti ta in nuy monta ke nu jan gro-hao, e ta ve fai hasima malgree oli suy banduk. Ta jan se e weiti ke nu hi begin gwer e lai a ta. Wel, ta ve weiti-pai se. Wen taim lai, nu go e jiti. | weiti-pai – obtain by waiting, live to see a time when / дождаться |- | - Wen hi sey taim ve lai? | |- | - Wen nu ve hev pyu banduk kem nau. | |- | - Ob nau yu hev banduk? | |- | - Walaa, kan, - Jeims Mor shwo al indiki ti pa mur pendi na banduk. | |- | - E yu dumi, ke un yur banduk es pyu hao kem Seguii-ney dwa mil banduk? – Raterford ek-ridi. | |- | - Nu hev bu un banduk, nu hev dwasto. E sun nu hev pyu, - Jeims Mor jawabi. – Balena-ship bringi li. Sey ship fai anka hir in Kuk martanga dabe pren akwa e ligna. Nu permiti a balener tu landi, tu pren akwa e haki ligna. Pur to nu pren paga bay banduk e barut. Balener aksepti sey komersa-akta, li jan ya ke otrem li bu ve mog go a sahil. | |- | - E oftem ku sey balena-ship visiti yu? | |- | - Sirke un ves per dwa yar. Koyves pyu oftem, koyves pyu rarem. | |- | "Es ya gro-hao, ke me he geti a Taranaki!"- Raterford dumi kun joisa. Nada, yo fadi-ney, snova animifi in suy kordia. |} [[Category:Marjen Raterford she maoris]]

Return to Marjen Raterford she maoris: 27. Toka.