Kan sursa

Matematika (fon elin μαθημα matema - vigyan, lerning) es exakte logike deduktive vigyan kel studi abstrakte strukturas (segun kwantitaa, forma, aranja) al yusi logike formale lingwa. Osobe strukturas de matematika zuy oftem lai fon koy natura-vigyan, maiste fisika, bat yoshi ye otre konseptas kel apari fo purem interne nida de vigyan.
Ye dwa shefe brancha de matematika: pure e apliken.
Pure matematika studi farke obyekta sol por teoretike interes al ke apliken matematika mah-ye media e teknika fo solvi osobe problemas de otre vigyanes o fo yusi matematika pa praktika, pa exampla in konstrukting e ekonomia.



= Basike konsepta de geometria =

== Punta, rekta, kurta ==

<table><tr><td>
<b>Rekta</b> es komponen aus nofin-ney namba de <b>punta</b>.
Pinchanem oni marki puntas bay gran latina-letras e den rektas bay syao latina-letras. 

<i>Tra eni dwa (farke) punta oni mog <b>duktisi</b> un e sol un rekta.</i>

Dan oni shwo: rekta "r" <b>pasi tra</b> punta "A" e tra punta "B".

Si dwa rekta hev un sarwe punta, oni shwo ke sey dwa rekta <b>krosi</b>. Pa exampla, rekta "r" e rekta "s" krosi pa punta "B". 

Si dwa rekta hev dwa sarwe punta, sey dwa rekta <b>koinsidi</b>.

Un punta oda <b>perteni</b> rekta (<b>loki pa</b> rekta) oda bu perteni rekta (loki ausen it).

<b>Kurta</b> es parta de rekta, limiten bay dwa punta. Sey dwa punta nami kurta-fin. </td><td>[[File:Demostración_teorema_1_(geometría).PNG|thumb|rektas e puntas]]</td></tr></table>

<big>Tamrin</big>: Duktisi tri rekta tak ke kada dwa la krosi. Marki oli krosa-punta. Kwanto punta ye? Kaulu oli posible kasu.

== Ray, angula ==

<table><tr><td>
Nu duktisi ba un rekta e marki un punta "C" pa it. Punta "C" dividi rekta inu dwa parta kel ambi nami <b>ray</b> kel go aus punta "C". Punta "C" nami beginsa de kada ray. Pinchanem oni marki ray bay un syao latina-letra o bay dwa gran latina-letra al ke un-ney-la signifi beginsa de ray e dwa-ney-la signifi koy punta pa ray.</td><td> [[File:Ray (A, B, C).svg|thumb|ray]]</td></tr>
<tr><td>
<b>Angula</b> es figura de geometria, kel fa-komponi aus un punta e dwa ti go aus sey punta na ray. Sey dwa ray nami <b>angula-taraf</b>, ley sarwe beginsa nami <b>angula-sima</b>.

Kada angula dividi <b>plana</b> inu dwa parta: lo inen e lo ausen de angula. Figura kel fa-komponi aus angula e lo inen de it, it nami toshi angula.

Eni ti go aus angula-sima e perteni a lo inen de angula na ray dividi angula inu dea parta.</td><td>
 [[File:Angle_abc4.svg|thumb|angula]]</td></tr></table>

Si ambi angula-taraf loki pa un rekta, tal angula nami <b>plate angula</b>.

<big>Tamrin</big>: rasmi tri ray "h", "k" e "l", kel hev same beginsa. Marki oli ti en-ye na angula.

== Egalitaa de geometria-figura ==

Dwa geometria figura nami <b>egale</b> si li koinsidi al bi pon on mutu.